♥هفته پژوهش بر پژوهشگران علم و معرفت گرامی باد♥

حوزه علمیه و سبک هاى نوین تحقیق 

«حوزه باید با سبکهاى نوین تحقیق آشنا بشود. تحقیق که می گوییم، منظورمان، هم تحقیق عمقى است - یعنى همان چیزى که ما در حوزه به آن تحقیق می گوییم؛ یعنى تعمّق در مطلب - و هم تحقیق عرضى است، که در روشهاى اروپایى به آن هم تحقیق می گویند، و ما به آن تتبّع می گوییم. در اسم گذارى بحثى نداریم؛ این هم یک نوع تحقیق است؛ تحقیق عرضى است، تحقیق سطحى است؛ یعنى در سطح و در عرض، دنبال مطلبى گشتن. امروز هر دو نوع تحقیق، روشهاى نوینى دارد. استادانى می نشینند، دانشجویانى را هدایت می کنند؛ کار گروهى انجام می گیرد و تحقیقى دسته جمعى عرضه می شود. تحقیق دسته جمعى، خاطرجمع تر از تحقیق فردى است؛ اختلافات کمتر می شود و پیشرفتها بیشتر می گردد. این روشها را باید در حوزه به کار بیندازیم. ما در حوزه همیشه روش فردى را دنبال می کردیم. به نظر من، هنوز هم روشها فردى است. همین درسى که شما ملاحظه می کنید، یک کار فردى است. درست است که صدنفر، هزارنفر پاى درسى نشسته اند، امّا هر یک از آنها جداگانه با استاد روبه روست و مخاطب استاد است؛ بعد هم می رود و مشغول کار خودش می شود. حتّى مباحثهى ما کارى فردى است. عجیب است! یک روز این آقا استاد می شود، او شاگرد؛ این گوینده است، او شنونده؛ یک روز هم او استاد می شود، این شاگرد؛ او گوینده می شود، این شنونده! یعنى کارِ با هم و دسته جمعى نیست، تعامل فکرى نیست؛ کار فردى است. البتّه این کار فردى جهات حسنى هم دارد، که محسّنات این کار و این شکل نباید از دست برود؛ امّا روشهاى دسته جمعى هم در دنیا معمول است؛ چرا ما از این روشها استفاده نکنیم؟»

*بیانات معظم له در درس خارج فقه - 1370/6/31